خبرهای ناگواری که شبانهروز از هر سو میرسد تأثیر روانی عمیقی بر مردم میگذارد. با سوگهایی پیاپی مواجهیم که به حکم وجدان نمیتوان بیاعتنا از کنار آن گذشت و اصلاً این سوگها متعلق به ماست؛ صاحب عزاییم. خشم، اضطراب، غم، ترس و تحقیر که دائم در نومیدی و محدودیتها ضرب میشود، روان همه را بسیار آزرده است. سرریز شدن این غم سرشار را در میان اطرافیانم بارها دیدهام. شاید مهمترین عامل این باشد که ما با جانباختگان، آسیبدیدگان، بازداشتیها و اعدامشدگان عمیقاً همذاتپنداری میکنیم. واکنش آدمها به این فشارهای روانی متفاوت است؛ اما هر چه هست باید دربارۀ این حال روانی صحبت کرد و باید آن را التیام داد.
برای من ویکتور فرانکل همیشه یک الگوی تحسینبرانگیز بوده است؛ همان روانشناس اتریشی که مدت زیادی را در بدترین اردوگاههای نازیها سپری کرد و بسیاری از بستگان خود را از دست داد. دغدغۀ او به عنوان روانشناس این بود که چگونه میتوان اینهمه درد را سپری کرد؛ تحمل کرد و زنده ماند. فرانکل از سالها پیش از آن روی مسئلۀ خودکشی کار کرده و معتقد بود «معنا» انسانها را نجات میدهد. «معنا» اسلحۀ انسان در برابر فروپاشی روانی است.
فرانکل وقتی از آشوویتس زنده بازگشت، در کتابی برداشتهای خود را شرح داد. او یهودی بود و مثل روز روشن بود سرنوشت بدی در انتظارش است، اما حتی وقتی آمریکاییها به او ویزا دادند از اتریش برود، ترجیح داد کنار نزدیکانش بماند. در عوض، او به بزرگترین منادیِ «زندگی» تبدیل شد و به ما یاد داد پاسخ به رنجهای زندگی، میلِ به زندگی است. بیمیلی فقط دردها را افزون میکند و فرد را در آستانۀ فروپاشی قرار میدهد. برای «میل به زندگی» هم باید «معنایی» در زندگی جست.
راهحل من هم همین است. ما ایرانیها مقدسات زیاد داشتهایم یا ساختهایم ــ مگر آن تقدسِ اصلی که خلق آن واپسین وظیفۀ ماست: تقدس زندگی. ما با انواع افکار، باورها و ایدئولوژیها زندگی را خوار شمردهایم و کشاکش امروز ما برای «احیای زندگی» است؛ تقدسی فراتر از همۀ باورها و ایدئولوژیها. این وظیفهای است که هیچگاه تحقق نیافته بود. پس دستکم این بار هر رنجی میکشیم نه برای «نفی» زندگی، بلکه برای «تکریم زندگی» است. این آن عمیقترین «معنا»ست که من مییابم. همۀ عقبماندگیها، توسعهنیافتگیها، تعللها و ناگواریهای دیگر ریشه در این دارد که این وظیفه را پشت گوش انداخته و درک نکرده بودیم. کشف زندگی به عنوان والاترین ارزشی که زیر پای انواع تقدسها و ارزشهای دیگر پایمال و تحقیر شده بود…
#مهدی_تدینی
By: via مجله هنرى ژوان
دیدگاهتان را بنویسید